Danh Võ (Võ Trùng Kỳ Danh) là một nghệ sĩ ý niệm sinh ra tại Bà Rịa (1975) và đến Đan Mạch năm 1979. Danh Võ từng học tại Học viện Mỹ thuật Hoàng gia Đan Mạch, và trường Đại học nghệ thuật Städelschule ở Frankfurt, Đức. Ông từng đoạt giải Hugo Boss năm 2012, và tổ chức nhiều buổi triển lãm cá nhân tại những trung tâm tiếng tăm bao gồm Bảo tàng Guggenheim, bảo tàng Statens, Bảo tàng quốc gia Singapore và Bảo tàng Nghệ thuật Aspen…
Buổi triển lãm “I M U U R 2” của Danh Võ tại Bảo tàng Guggenheim sau khi đoạt giải Hugo Boss Prize 2012
Một trong những thế mạnh và sức mạnh của nghệ thuật ý niệm là việc chia sẻ được ý niệm của tác phẩm đến người xem. Danh Võ thành công vì anh đã nhanh chóng được các môi trường hàn lâm và thị trường chuyên nghiệp công nhận. Nhà bình luận nghệ thuật Đàm Giang nhận định: “Có thể nói Danh Võ là một nghệ sĩ đặc trưng của thời đại văn hóa toàn cầu. Các tác phẩm của anh được thể hiện bằng ngôn ngữ đương đại, không lệ thuộc vào gốc gác, quốc tịch, hay nơi sống và kể cả nơi triển lãm. Những tác phẩm ấy nối kết được với các bảo tàng nghệ thuật, trình bày cho khán giả những góc nhìn mới lạ, cần nhiều suy nghĩ, cần thấu hiểu nguồn gốc, bản sắc cùng lịch sử của chất liệu tạo nên tác phẩm. Những cuộc triển lãm của anh khiến người xem khi ra về, vẫn phải tiếp tục suy nghĩ và nối kết với nhiều dữ liệu khác để suy tư về bản sắc của loài người”.
Một số hình ảnh khác tại buổi triển lãm “I M U U R 2”. Trong buổi trưng bày này, Danh Võ đã sử dụng các kỉ vật trước đây từng thuộc về nghệ sĩ Martin Wong (1946-99)
Một trong số những thông điệp trong buổi trưng bày này là về những định kiến về chủng tộc – trong trường hợp này là người Mĩ gốc Phi và người châu Á.
Danh Võ chuyên thực hiện các tác phẩm sắp đặt khái niệm (conceptual installations), với đề tài liên quan đến bản sắc, nguồn gốc xuất thân. Anh sử dụng tài liệu cũ, hình ảnh, các tác phẩm của các nghệ sĩ khác, đồ cổ và kỉ vật, để xây dựng nên các tác phẩm mang ý nghĩa lịch sử và dấu ấn cá nhân. Điều thú vị là, cùng với nét văn hóa Mỹ đặc trưng thường được thể hiện rất nhiều trong các tác phẩm của anh, từ đó tạo nên cuộc giao thoa, hoặc tương phản văn hoá, làm nên chiều sâu của tác phẩm.
We The People (2010-2012), là một trong những tác phẩm ấn tượng nhất của Danh Võ. Anh tái tạo và tách rời những mảnh của bức tượng Nữ thần Tự do, sau đó gửi các mảnh ghép khác nhau và trưng bày tại 15 nước trên thế giới.
Danh Võ bên cạnh một mảnh của tác phẩm We The People
Để hiểu thêm về cốt lõi sáng tạo của Danh Võ, hãy theo dõi lời chia sẻ đến tạp chí Numeró của Matthieo Paris, giám đốc phòng trưng bày nghệ thuật đương đại White Cube – nơi Danh Võ đang tổ chức buổi triển lãm mới nhất của mình – về cách mà Danh kết nối những hiện tượng tưởng như không liên quan và tạo nên một câu chuyện ý nghĩa cho tác phẩm của mình.
Anh sẽ giải thích tính thơ văn trong các tác phẩm của Danh Võ với một người chưa có kiến thức chuyên môn về nghệ thuật như thế nào?
Matthieu Paris: Các tác phẩm của Danh Võ đều mang tính hồi ức rất cao và chủ yếu được lấy cảm hứng từ khoảng thời gian tị nạn của mình. Chúng là phương tiện truyền tải những mảnh kí ức trong cuộc đời ông, lồng ghép với cả lịch sử nghệ thuật trong đó. Một trong những tác phẩm mang đậm tính “Danh Võ” nhất là Dirty Dancing. Tác phẩm sắp đặt này bao gồm một bức tường tông màu đỏ nổi rực được vẽ dòng chữ “Dirty Dancing” theo bảng chữ cái Gothic bởi bố của ông, một bức tượng gỗ hình chúa Giê-su theo phong cách thế kỉ XIX, những chai Coca-cola và Johnie Walker uống dở đặt trên sàn nhà, và một bức ảnh phục chế của phi hành gia NASA năm 1967. Sự độc đáo của tác phẩm đến từ sư kết hợp hài hòa những hiện tượng dường như không liên quan đến nhau như Đế quốc Mỹ, chinh phục vũ trụ, cuộc chiến thương mại và sự thuộc địa hóa thông qua những người truyền đạo Công giáo.
Tác phẩm Dirty Dancing của Danh Võ
Các tác phẩm của Danh thường xoay quanh ý tưởng về những đế quốc, đặc biệt là Mĩ. Đối với Dirty Dancing, ông triển khai ý tưởng này thông qua sự liên kết đến bộ phim Mỹ cùng tên và sự ảnh hưởng mạnh mẽ của người tiêu dùng Mĩ đối với toàn thế giới – màu đỏ của bức tường khiến người xem liên hệ trực tiếp đến “Coca-Cola”. Danh kết hợp tất cả những yếu tố này một cách tinh tế và độc đáo, tạo nên bức tranh tổng quan của Dirty Dancing là hình ảnh bữa sáng say sẩm sau một đêm tiệc tùng hoan lạc.
Một tác phẩm của Danh Võ trưng bày tại White Cube Hong Kong, 2016
Vậy tác phẩm này phản ánh câu chuyện gì trong đời sống cá nhân của Danh Võ?
Matthieu Paris: Danh đến từ Việt Nam. Gia đình của ông phải đi tị nạn sau cuộc chiến tranh với Mỹ, và sau đó lập cư ở Đan Mạch sau khi được cứu bởi một chiếc thuyền từ nước đó. Câu chuyện giữa Việt Nam và gia đình của Danh có ảnh hưởng mạnh mẽ từ cuộc di cư này. Trong Dirty Dancing, dòng chữ viết trên tường được trích từ bức thư của nhà truyền giáo người Pháp Théophane Vénard và sao chép bởi bố của Danh. Việt Nam đã trải qua nhiều cuộc xâm lược khác nhau, đợt đầu tiên được dẫn dắt bởi những mục sư Công giáo với ý đồ chuyển hóa tôn giáo cả đất nước. Những kí tự trong Dirty Dancing được Vénard viết vào ngày trước khi ông bị xử tử năm 1861. Sau đó là những cuộc đô hộ của Pháp và Mỹ và những cuộc chiến mang tính thương mại hơn, với hai đại diện tiêu biểu là ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood và các thương hiệu lớn như Coca-Cola. Cuộc đua lên vũ trụ cũng là một cách tuyên truyền của Mĩ trong giai đoạn Chiến tranh lạnh. Danh là một nhà điêu khắc ý niệm phi thường, người hiểu rõ những hình thái, từ ngữ và kí tự. Ông kết hợp mọi yếu tố đó lại với kĩ năng điêu luyện và chất thơ trong con người ông.
Danh Võ bên cạnh Matthieu Paris, Giám đốc Phòng trưng bày Nghệ thuật Đương đại White Cube tại Hong Kong
Một trong những tài năng đáng nể khác của Danh là cách ông trưng bày các tác phẩm của mình. Ông thường kết hợp những đứa con tinh thần của mình với các tác phẩm từ những nghệ sĩ khác. Có thể là đặt cạnh nhau, hay chồng chất lên nhau, dù như thế nào người xem vẫn có thể thấy rõ ràng câu chuyện mà ông muốn truyền tải, và không gây rối mắt hay làm mờ câu chuyện của những nghệ sĩ cộng tác. Trước đây ông và Caroline Bourgeois từng tổ chức một buổi trưng bài tại Punta della Dogana ở Venice [Slip of the Tongue,2015], nơi ông sắp đặt những tác phẩm cổ điển từ Rodin hay Picasso bên cạnh các nghệ sĩ đương đại hơn cùng thế hệ với mình.
Buổi trưng bày Chicxulub
Bức tường trang trí đồ điêu khắc Bồ Đào Nha thế kỉ XVII
Danh Võ đã dành năm vừa qua trên một trang trại ở Đông Đức suy nghĩ về khủng long, những đế chế con người, thiên nhiên và các nhà thờ Công giáo. Kết quả thu được – một “buổi trưng bày mục vụ” mang tên Chicxulub (được đặt tên theo một miệng hố va chạm do thiên thạch tại Mexico) sẽ diễn ra ở phòng trưng bày nghệ thuật đương đại White Cube, Bermondsey đến ngày 2 tháng 11. Triển lãm sẽ tái hiện lại lịch sử kéo dài 3 thiên niên kỉ của thế giới và giới thiệu những góc nhìn mới lạ đối với các sự vật từ thời cổ đại. Gỗ là một yếu tố chủ đạo trong buổi trưng bày này. Các cây táo đặt ở khu vườn trước phòng trưng bày và trong nhà nó; mùi gỗ cháy nồng nàn ngập tràn căn phòng; biểu tượng Công giáo làm từ Gỗ óc chó; và một bức tường khổng lồ trang trí bởi những tác phẩm gỗ điêu khắc mạ vàng từ Bồ Đào Nha thế kỉ thứ XVII.
Thiên nhiên là một trong những nhân tố chủ đạo
Đương nhiên, buổi triển lãm của Danh Võ không thể thiếu các yếu tố liên quan đến những đế chế của con người. Những bức tượng đá hoa điêu khắc của đế chế La Mã đặt trong những thùng gỗ của nhãn rượu Johnny Walker – sự giao thoa giữa một đế chế đã suy vong với một đế chế vẫn cường thịnh đến ngày hôm nay. Tác phẩm ấn tượng nhất có lẽ là lá cờ Mỹ được làm từ những hàng gỗ chồng chất lên nhau, và sẽ được đốt dần và cuối cùng lụi tàn trong cùng ngày triển lãm kết thúc, cũng là ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kì năm 2020. Danh Võ muốn thông qua buổi diễn này nhắc nhở chúng ta về dòng chảy không ngừng của thời gian, và câu hỏi điều gì sẽ xảy ra trong tương lai. Bất kể điều gì xảy đến tiếp theo, mọi thứ sẽ khác hoàn toàn so với trước đây. Các đế chế sẽ sụp đổ, thế giới sẽ phục hồi và tương lai sẽ tiếp tục ẩn chứa từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Bức tượng đá hoa trong thùng gỗ đựng rượu
Lá cờ Mĩ được làm từ những hàng gỗ chất đống – tác phẩm sẽ hóa thành tro vào ngày kết thúc triển lãm, cũng là ngày trước khi cuộc bầu cử Tổng thống Mĩ 2020 diễn ra
Nguồn Tổng hợp- Bài Phúc Hồ
——————————————————————————-
Pro Creative Course I Khóa học SÁNG TẠO, 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Writing, Storytelling, Art, Design, Creativity. Học viết, thiết kế, tìm hiểu nghệ thuật, phương pháp tư duy, xây dựng giá trị cốt lõi của sáng tạo. Hotline: 0934068088 Email: Creative.proclass@gmail.com . Office: Công ty TNHH MTV Việt Thị . Address: 30, đường C18, phường 12, quận Tân Bình – HCM.
